Yatırım teşviki nedir? Bölgeler ve verilen teşvikler
Yatırım teşviki, bir ülkenin veya bölgenin ekonomik büyümesini ve gelişimini desteklemek amacıyla yatırımcılara çeşitli teşviklerin verildiği bir uygulamadır. Yatırım teşvikleri genellikle vergi indirimleri, vergi muafiyetleri, finansal destekler, altyapı olanakları ve diğer teşvikler şeklinde olabilir. Bu teşvikler, yeni işletmelerin kurulmasını, mevcut işletmelerin genişlemesini veya belli sektörlerdeki faaliyetleri teşvik etmek için kullanılır.
Yatırım Teşvik Sistemi nedir?
Yatırım Teşvik Sistemi, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na bağlı Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen, yerli ve yabancı sermayenin piyasaya katılımını amaçlayan teşvik sistemidir.
Yatırım teşviki türleri nelerdir?
Yatırım Teşvik Sistemi kapsamında, aşağıda bulunan üç farklı teşvik programı yürütülür.
- Bölgesel Teşvik: İller arasındaki gelişmişlik ve ekonomik katılım farklarının azaltılması amacıyla uygulanır.
- Öncelikli Yatırım Konuları: Belirli yatırım konularının 5. bölge destekleri ile desteklenmesi hedeflenir.
- Stratejik Yatırımlar: Cari açığın azaltılmasına katkı sağlayacak katma değeri yüksek yatırımlar desteklenir. Yüksek teknoloji ürünleri, savunma sanayi gibi yatırım alanları bu kapsamda değerlendirilir.
Yatırım Teşvik Sistemi’nde yer alan bu alanlar dışında kalan tüm başvurular da genel teşvik kapsamında değerlendirilir. Yatırım teşvikine uygun görülen şirket ve yatırımlar için aşağıdaki destekler sağlanır.
- KDV İstisnası
- KDV İadesi
- Gümrük Vergisi Muafiyeti
- Vergi İndirimi
- Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği
- Sigorta Primi İşçi Hissesi Desteği
- Faiz veya Kar Payı Desteği
- Yatırım Yeri Tahsisi
KDV istisnası ve gümrük vergisi muafiyeti genel teşvik, bölgesel teşvik, öncelikli yatırım teşvikleri ve stratejik yatırım teşvikleri programlarının tümü için uygulanır. KDV iadesi, vergi indirimi, sigorta primi işveren hissesi desteği, sigorta primi işçi hissesi desteği, faiz veya kar payı desteği ve yatırım yeri tahsisi teşvikleri yalnızca bölgesel teşvik, öncelikli yatırım teşvikleri ve stratejik yatırım teşvikleri programlarına uygulanır. KDV iadesi ise yalnızca stratejik yatırım teşvikleri programlarına uygulanır.
Yatırım Teşvik Sistemi’nin amaçları nelerdir?
Yatırım Teşvik Sistemi ile;
- Cari açığın azaltılması amacıyla ithalat bağımlılığı yüksek olan aramalı ve ürünlerin üretiminin artırılması
- Teknolojik dönüşümü sağlayacak yüksek ve orta-yüksek teknoloji içeren yatırımların desteklenmesi
- En az gelişmiş bölgelere sağlanan yatırım desteklerinin artırılması
- Bölgesel gelişmişlik farklılıklarının azaltılması
- Destek unsurlarının etkinliğinin artırılması
- Kümelenme faaliyetlerinin desteklenmesi amaçlanır.
Yatırım Teşvik Sistemi’nden faydalanabilmek için gerekli olan asgari yatırım tutarı Temmuz 2023 itibarıyla şu şekildedir:
- Genel Teşvik Sistemi’nde asgari sabit yatırım tutarı I. ve II. bölgelerde 3 milyon TL; III., IV., V. ve VI. bölgelerde 1.5 milyon TL
- Stratejik yatırımlar için belirlenen asgari sabit yatırım tutarı 50 milyon TL
- Bölgesel Teşvik Uygulamaları için ise asgari 1.5 milyon TL başlamak üzere desteklenen her bir sektör ve her bir il için ayrı ayrı belirlenir.
Yatırım teşvik bölgeleri nelerdir?
Yatırım teşvik bölgeleri, sistem kapsamında desteklerin düzenlendiği 6 ekonomik bölgeyi ifade eder. Ekonomik gelişmişlik kapsamında hazırlanan bu planın amacı, bölgeler arasındaki gelişmişlik farklarını en aza indirmektir.
Türkiye’de 6 farklı yatırım teşvik bölgesi bulunur.
Bunlar:
| 1. Bölge |
2. Bölge |
3. Bölge |
4. Bölge |
5. Bölge |
6. Bölge |
| Ankara |
Aydın |
Adana |
Afyonkarahisar |
Bayburt |
Adıyaman |
| Antalya |
Balıkesir |
Burdur |
Aksaray |
Çankırı |
Ağrı |
| Bursa |
Bilecik |
Düzce |
Amasya |
Erzurum |
Ardahan |
| Eskişehir |
Bolu |
Gaziantep |
Artvin |
Giresun |
Batman |
| İstanbul |
Çanakkale
(Bozcaada ve Gökçeada ilçeleri hariç) |
Karaman |
Bartın |
Gümüşhane |
Bingöl |
| İzmir |
Denizli |
Kırıkkale |
Çorum |
Kahramanmaraş |
Bitlis |
| Kocaeli |
Edirne |
Kütahya |
Elazığ |
Kilis |
Diyarbakır |
| Muğla |
Isparta |
Mersin |
Erzincan |
Niğde |
Hakkari |
| Tekirdağ |
Karabük |
Samsun |
Hatay |
Ordu |
Iğdır |
| - |
Kayseri |
Trabzon |
Kastamonu |
Osmaniye |
Kars |
-
|
Kırklareli |
Rize |
Kırşehir |
Sinop |
Mardin |
-
|
Konya |
Uşak |
Malatya |
Tokat |
Muş |
-
|
Manisa |
Zonguldak |
Nevşehir |
Tunceli |
Siirt |
| -
|
Sakarya |
-
|
Sivas |
Yozgat |
Şanlıurfa |
| -
|
Yalova |
-
|
-
|
-
|
Şırnak |
| -
|
-
|
-
|
-
|
-
|
Van |
| -
|
-
|
-
|
-
|
-
|
Bozcaada ve Gökçeada ilçeleri |